Negatywne skutki wprowadzenia stanu epidemii dotknęły większość dziedzin życia gospodarczego i społecznego w kraju. Wiele obszarów naszej dotychczasowej działalności zostało zaburzonych. Konieczna stała się izolacja i ograniczenie do minimum kontaktów międzyludzkich. Ograniczenia te niestety dotknęły również działalność wymiaru sprawiedliwości. W związku z taką nadzwyczajną sytuacją, we wszystkich sądach, odwołano rozprawy i posiedzenia jawne, odbywające się z udziałem stron. Rozpoznawanie spraw ograniczono do tzw. spraw „pilnych”, Definicję spraw pilnych wprowadziła Tarcza antykryzysowa 1.0. Za takie uznano, między innymi, sprawy dotyczące stosowania tymczasowego aresztu i zatrzymania, sprawy w których orzeczono środek zabezpieczający, a także sprawy w przedmiocie z przesłuchania świadka w postępowaniu przygotowawczym, dotyczące przesłuchania przez sąd osoby w trybie zabezpieczenia dowodu lub co do której zachodzi obawa, że nie będzie można jej przesłuchać na rozprawie. Pomimo stanu epidemii sądy muszą rozpoznać sprawy dotyczące wykonywania kary pozbawienia wolności a także sprawy o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką. Za sprawy pilne uznano te dotyczące zdrowia psychicznego lub osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób.
Istotnym zagadnieniem w związku z zamrożeniem funkcjonowania sądów jest kwestia biegu terminów wyznaczonych do dokonania czynności przed sądem. Dotyczy to pism składanych do sądu przez strony lub ich pełnomocników a także wnoszenia środków odwoławczych. Otóż ustawodawca podjął w tej kwestii odpowiednie kroki prawne, by strony nie ponosiły negatywnych skutków związanych z ograniczeniami wywołanymi stanem epidemii. Poprzez przyjęcie specustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadzono szczególne rozwiązania, które w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii pozwoliły na wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminów procesowych. Na tej podstawie bieg terminów procesowych ( ustawowych i sądowych ) nie rozpoczął się, a rozpoczęty uległ zawieszeniu na ten okres. Omawiane rozwiązania obowiązują od 31.03.2020 r. bowiem wtedy weszła w życie nowelizacja specustawy. Powyższe oznacza, że do tego dnia wszystkie terminy procesowe biegły bez żadnych ograniczeń, gdyż do tego dnia sądy normalnie rozpoznawały sprawy. Oznacza to również, że do 30.03.2020 r. terminy procesowe dla stron postępowania biegły normalnie. Oznacza to, że jeśli do tego dnia mieliśmy wnieść pismo do sądu, to termin ten upłynął, a jedynym sposobem jego przywrócenia będzie możliwość powoływania się na siłę wyższą. Jeśli zaś termin na wniesienie pisma procesowego upływał w dniu obowiązywania wskazanej specustawy, np. 3.04.2020 r., to termin ten uległ zawieszeniu na okres obowiązywania stanu epidemii. Wiąże się to więc z tym, że z chwilą zniesienia stanu epidemii strona powinna dokonać czynności i wnieść pismo do sądu. Okres jaki pozostał na dokonanie czynności, to ten okres, który pozostał jej, licząc od dnia przyjęcia ustawy.
Tarcza antykryzysowa 3.0 przewiduje stopniowe „odmrażanie” pracy sądów i podjęcie spraw, które rozpoznawane były przed wprowadzeniem stanu epidemii. Nowe zasady pracy wymiaru sprawiedliwości polegać będą na wprowadzeniu zdalnego prowadzenia rozpraw i przesłuchiwania świadków. Planuje się też rozszerzenie katalogu spraw pilnych, które wprowadziła Tarcza 1.0. Co ciekawe, planuje się, że w nowych rodzajach spraw będzie można uzyskać wyrok bez przeprowadzania rozprawy, aby nie narażać zdrowia stron postępowań sądowych. Sąd będzie mógł procedować na posiedzeniu niejawnym, po odebraniu zeznań świadków lub stanowisk stron na piśmie. Po wejściu w życie nowych przepisów ponownie zaczną biec terminy procesowe, które zostały wstrzymane lub zawieszone . Powoli to na podjęcie i zakończenie toczących się do tej pory spraw.
Jednakże ważne jest to, że rozpoznawanie spraw ma odbywać się z zachowaniem zasad bezpieczeństwa sanitarnego dla obywateli i pracowników wymiaru sprawiedliwości. Miejmy zatem nadzieję, że przywracanie normalności w funkcjonowaniu wielu dziedzin życia gospodarczego i społecznego będzie sprawnie przebiegać również w polskich sądach.
Karolina Jasińska
Radca prawny
Tel. 602-716-841
#prawnik#sedziszowmlp#radcaprawny#sad#pomocprawna#poradaprawna#pismodosadu#rozprawasadowa
